Να
γίνει η περίληψη του κειμένου σε 100-120 λέξεις.
KEIMENO 1
Μεταξύ τέχνης και πολιτικής δράσης
31/12/2011
Πώς αντιδρά το θέατρο σήµερα, την ώρα που οι πολίτες
βιώνουν σε καθηµερινή βάση τις αυθαιρεσίες της πολιτικής εξουσίας, ενώ η
οικονοµική κρίση έχει διευρύνει τόσο το χάσµα ανάµεσα σε φτωχούς και πλούσιους;
Περιδιαβάζοντας διάφορα θεατρικά τοπία στην Ευρώπη, στην Ιαπωνία, στις ΗΠΑ και
στις χώρες της Λατινικής Αµερικής εισπράττουµε το µήνυµα ότι το θέατρο
επαναφέρει επειγόντως το αίτηµα µιας τέχνης όπου αισθητική και πολιτική
συµπλέκονται απροκάλυπτα. Παντού εντοπίζουµε παραστάσεις και γενικότερα
θεατρικές πρακτικές που, πέρα από την αισθητική διάσταση, ενσωµατώνουν ευθέως
πολιτικές και ηθικές διεκδικήσεις.
Για αναβάθµιση του πολιτικού παράγοντα µπορούµε να µιλήσουµε µπροστά στις καταλήψεις θεάτρων και στις συλλογικές παραστάσεις όπου δίνεται ο λόγος σε κοινωνικές οµάδες ή µειονότητες «χωρίς φωνή». Εχουν αυξηθεί οι θεατρικές παρεµβάσεις και διαµαρτυρίες στον χώρο της πόλης όπου πολιτικά συνθήµατα συναντώνται µε γκροτέσκα σχήµατα προερχόµενα από το Καρναβάλι και µε σατιρικά, ριζοσπαστικά στοιχεία. Το θέατρο, επιµένοντας στις µετα-δραµατικές φόρµες, επιδιώκει τη συνύπαρξη µε την περφόρµανς, τις εικαστικές εγκαταστάσεις, το ντοκουµέντο. Αξιοποιώντας εξάλλου την ιδέα της συµµετοχής, το θέατρο ανοίγεται όλο και περισσότερο σε διάφορες οµάδες ερασιτεχνών, στα ίδια τα παιδιά ή στους θεατές που εµφανίζεται να πρωταγωνιστούν πλάι στους επαγγελµατίες καλλιτέχνες.
Αυτή η «απο-αισθητικοποίηση» του θεάτρου υλοποιείται καθώς το πραγµατικό, το real, εκτοπίζει από το θέαµα ένα µέρος της µυθοπλασίας και της θεατρικής ψευδαίσθησης. Καθώς η οµαδική κατάσταση και το κοινό παιχνίδι ανάµεσα στους παρευρισκοµένους στοχεύει κατά κύριο λόγο στις απρόβλεπτες, τις δυνητικές πλευρές της θεατρικής επικοινωνίας και όχι στην αισθητική διάσταση του τελειωµένου καλλιτεχνικού προϊόντος. Καθώς επίσης το ίδιο το «πολιτιστικό πεδίο» γίνεται συστατικό κοµµάτι της θεατρικής δράσης κάθε φορά που οι κοινωνικές οµάδες, οι κοινότητες, οι φορείς, οι χώροι και οι τόποι εντάσσονται οργανικά στο θεατρικό δρώµενο.
Μεγάλες φυσικές καταστροφές όπως ο κυκλώνας Κατρίνα που ερήµωσε τη Νέα Ορλεάνη ή το τσουνάµι και η ατοµική καταστροφή στη Φουκουσίµα εξωθούν καλλιτέχνες σε δράσεις µεταξύ τέχνης και πολιτικής πράξης στις οποίες µετέχουν ενεργά οι πληγέντες, ο πληθυσµός της περιοχής, ο άµεσος κοινωνικός περίγυρος. Το 2007, στη ρηµαγµένη γη που άφησε πίσω του ο κυκλώνας, ο εικαστικός καλλιτέχνης Paul Chan είχε συνδυάσει σε µια πολύµηνη πολεοδοµική και πολιτιστική παρέµβαση το θέατρο, την έρευνα, τη διδασκαλία, την οργάνωση του δηµόσιου χώρου. Τώρα, στην Ιαπωνία, η θεατρική οµάδα Port B του Ακίρα Τακαγιάµα µεταφέρει το Internet cafe της από τόπο σε τόπο, µε οδηγό την έννοια «∆ηµοψήφισµα», προκειµένου µέσα από µια διαδικασία που δεν προβλέπεται από το ιαπωνικό σύνταγµα να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώµη εναντίον της ατοµικής ενέργειας.
Σε θεατρικά διαβήµατα που ορµώνται από προβλήµατα του φυσικού περιβάλλοντος ή από συγκεκριµένες φυσικές καταστροφές αλλά και σε διαβήµατα που ανταποκρίνονται στην τωρινή επικαιρότητα των πολιτικών κινηµάτων και των εξεγέρσεων ο προβληµατισµός γύρω από την κοινότητα, τις µορφές συµµετοχής σε αυτήν και τους µηχανισµούς της είναι εµφανής. Το θέατρο, που περισσότερο από κάθε άλλη τέχνη συνδεόταν πάντα µε κοινότητες και τελετουργίες, επιµένει τώρα να θέτει ζητήµατα που αφορούν τον δηµόσιο χώρο ενεργοποιώντας τις µορφές συνάθροισης, διαµαρτυρίας, συλλογικής έκφρασης, συµµετοχής.
Για αναβάθµιση του πολιτικού παράγοντα µπορούµε να µιλήσουµε µπροστά στις καταλήψεις θεάτρων και στις συλλογικές παραστάσεις όπου δίνεται ο λόγος σε κοινωνικές οµάδες ή µειονότητες «χωρίς φωνή». Εχουν αυξηθεί οι θεατρικές παρεµβάσεις και διαµαρτυρίες στον χώρο της πόλης όπου πολιτικά συνθήµατα συναντώνται µε γκροτέσκα σχήµατα προερχόµενα από το Καρναβάλι και µε σατιρικά, ριζοσπαστικά στοιχεία. Το θέατρο, επιµένοντας στις µετα-δραµατικές φόρµες, επιδιώκει τη συνύπαρξη µε την περφόρµανς, τις εικαστικές εγκαταστάσεις, το ντοκουµέντο. Αξιοποιώντας εξάλλου την ιδέα της συµµετοχής, το θέατρο ανοίγεται όλο και περισσότερο σε διάφορες οµάδες ερασιτεχνών, στα ίδια τα παιδιά ή στους θεατές που εµφανίζεται να πρωταγωνιστούν πλάι στους επαγγελµατίες καλλιτέχνες.
Αυτή η «απο-αισθητικοποίηση» του θεάτρου υλοποιείται καθώς το πραγµατικό, το real, εκτοπίζει από το θέαµα ένα µέρος της µυθοπλασίας και της θεατρικής ψευδαίσθησης. Καθώς η οµαδική κατάσταση και το κοινό παιχνίδι ανάµεσα στους παρευρισκοµένους στοχεύει κατά κύριο λόγο στις απρόβλεπτες, τις δυνητικές πλευρές της θεατρικής επικοινωνίας και όχι στην αισθητική διάσταση του τελειωµένου καλλιτεχνικού προϊόντος. Καθώς επίσης το ίδιο το «πολιτιστικό πεδίο» γίνεται συστατικό κοµµάτι της θεατρικής δράσης κάθε φορά που οι κοινωνικές οµάδες, οι κοινότητες, οι φορείς, οι χώροι και οι τόποι εντάσσονται οργανικά στο θεατρικό δρώµενο.
Μεγάλες φυσικές καταστροφές όπως ο κυκλώνας Κατρίνα που ερήµωσε τη Νέα Ορλεάνη ή το τσουνάµι και η ατοµική καταστροφή στη Φουκουσίµα εξωθούν καλλιτέχνες σε δράσεις µεταξύ τέχνης και πολιτικής πράξης στις οποίες µετέχουν ενεργά οι πληγέντες, ο πληθυσµός της περιοχής, ο άµεσος κοινωνικός περίγυρος. Το 2007, στη ρηµαγµένη γη που άφησε πίσω του ο κυκλώνας, ο εικαστικός καλλιτέχνης Paul Chan είχε συνδυάσει σε µια πολύµηνη πολεοδοµική και πολιτιστική παρέµβαση το θέατρο, την έρευνα, τη διδασκαλία, την οργάνωση του δηµόσιου χώρου. Τώρα, στην Ιαπωνία, η θεατρική οµάδα Port B του Ακίρα Τακαγιάµα µεταφέρει το Internet cafe της από τόπο σε τόπο, µε οδηγό την έννοια «∆ηµοψήφισµα», προκειµένου µέσα από µια διαδικασία που δεν προβλέπεται από το ιαπωνικό σύνταγµα να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώµη εναντίον της ατοµικής ενέργειας.
Σε θεατρικά διαβήµατα που ορµώνται από προβλήµατα του φυσικού περιβάλλοντος ή από συγκεκριµένες φυσικές καταστροφές αλλά και σε διαβήµατα που ανταποκρίνονται στην τωρινή επικαιρότητα των πολιτικών κινηµάτων και των εξεγέρσεων ο προβληµατισµός γύρω από την κοινότητα, τις µορφές συµµετοχής σε αυτήν και τους µηχανισµούς της είναι εµφανής. Το θέατρο, που περισσότερο από κάθε άλλη τέχνη συνδεόταν πάντα µε κοινότητες και τελετουργίες, επιµένει τώρα να θέτει ζητήµατα που αφορούν τον δηµόσιο χώρο ενεργοποιώντας τις µορφές συνάθροισης, διαµαρτυρίας, συλλογικής έκφρασης, συµµετοχής.
Να
γίνει η περίληψη του κειμένου σε 100-120 λέξεις.
ΚΕΙΜΕΝΟ
2
Γιατί
ο έλεγχος των όπλων δεν είναι αρκετός
ΤΟ ΒΗΜΑ - The New York Times
Οι Αμερικανοί
αρχίζουν επί τέλους να κάνουν μια σοβαρή συζήτηση για τα όπλα. Ενα επιχείρημα
που ακούμε είναι ο κεντρικός πυλώνας της θέσης υπέρ της κατοχής όπλων από
ιδιώτες: ότι είμαστε όλοι πιο ασφαλείς όταν περισσότερα άτομα έχουν όπλα,
επειδή οι ένοπλοι πολίτες αποτρέπουν το έγκλημα και μπορούν να υπερασπιστούν
τον εαυτό τους και άλλους όταν αποτυγχάνει η αποτροπή.
Όσοι δεν έχουν
όπλα, λέγεται, καρπώνονται τα οφέλη από εκείνους που έχουν, επειδή οι εγκληματικές
ενέργειες μειώνονται όσο αυξάνονται οι πιθανότητες ότι το θύμα μπορεί να
οπλοφορεί.
Υπάρχει κάποια
λογική σε αυτό το επιχείρημα, γιατί ακόμη και στους εγκληματίες δεν αρέσει να
τους πυροβολούν. Αλλά η λογική είναι ελαττωματική, και μια πιο προσεκτική
εξέταση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να απαγορεύσουν
την οπλοκατοχή από ιδιώτες εντελώς, ή σχεδόν εντελώς.
Κάποιος θα
πίστευε ότι αν η διαδεδομένη οπλοκατοχή είχε τις αποτρεπτικές συνέπειες που
ισχυρίζονται οι οπαδοί της ότι έχει, στη χώρα μας θα γίνονταν λιγότερα
εγκλήματα από όσα σε άλλες ανεπτυγμένες κοινωνίες.
Αλλά δεν
συμβαίνει αυτό. Όταν οι περισσότεροι πολίτες είναι οπλισμένοι, όπως ήταν στην Άγρια
Δύση, το έγκλημα δεν σταματάει. Αντιθέτως, οι εγκληματίες προσπαθούν να είναι
καλύτερα οπλισμένοι, πιο αποτελεσματικοί στη χρήση των όπλων, και πιο έτοιμοι
να τα χρησιμοποιήσουν.
Όταν συμβαίνει
αυτό, όσοι έχουν όπλα μπορεί να είναι πιο ασφαλείς από ό,τι αν δεν είχαν, αλλά
όσοι δεν τα έχουν γίνονται όλο και πιο ευάλωτοι.
Οι οπαδοί της
οπλοκατοχής έχουν μια λύση για αυτό: οι άοπλοι πρέπει να εξοπλιστούν. Αλλά όταν
περισσότεροι πολίτες παίρνουν όπλα, δημιουργούνται και άλλα προβλήματα:
άνθρωποι που κάποτε θα πιάνονταν στα χέρια, πυροβολούν τώρα εκείνους που τους
προκάλεσαν, άνθρωποι πυροβολούνται κατά λάθος, ή τυχαία.
Και με όπλα σε
τέτοια αφθονία, κάθε ψυχασθενής ή εγκληματίας που έχει μια ξαφνική και ίσως
μόνο προσωρινή ορμή να σκοτώσει ανθρώπους μπορεί απλώς να πάρει ένα όπλο από τη
συλλογή της μαμάς του.
Ισως πιο σημαντικό
είναι ότι όσο περισσότεροι άνθρωποι έχουν όπλα, τόσο λιγότερο αποτελεσματική
γίνεται η αστυνομία.
Η δύναμη των
πολιτών και η δύναμη της αστυνομίας γίνονται σχεδόν ίσες. Η αστυνομία παύει να
έχει το μονοπώλιο στη χρήση βίας.
Είναι επίσης
αυταπάτη να υποθέσουμε ότι η κυβέρνηση σε μια φιλελεύθερη δημοκρατία όπως είναι
οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να γίνει τόσο τυραννική ώστε η ένοπλη εξέγερση,
αντί για τις δημοκρατικές διαδικασίες, θα ήταν το καλύτερο μέσο για να την
περιορίσουν.
Δεν είμαστε
Συρία, ούτε θα γίνουμε ποτέ. Ο κόσμος στην Αίγυπτο εξεγέρθηκε εναντίον μιας
κυβέρνησης που καταπίεζε την ελευθερία του με πολύ πιο σοβαρούς τρόπους από το
να απαιτεί να πληρώσουν για την κοινωνική τους ασφάλιση.
Παρά το γεγονός
ότι μια μικρή μειοψηφία Αιγυπτίων έχει όντως όπλα, οι διαδηλωτές δεν θα είχαν
επιτύχει αν είχαν μεταφερθεί αυτά τα όπλα στην Πλατεία Ταχρίρ. Αν οι
συγκεντρωμένοι πολίτες κρατούσαν όπλα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι το παλαιό
καθεστώς θα ήταν ακόμη στην εξουσία, και πολλοί Αιγύπτιοι που είναι σήμερα
ζωντανοί θα είχαν σκοτωθεί.
Η λογική είναι
αδυσώπητη: καθώς περισσότερα άτομα αποκτούν όπλα, μειώνεται η δύναμη της
αστυνομίας, η προσωπική ασφάλεια γίνεται ζήτημα αυτο-βοήθειας και οι άοπλοι
έχουν περισσότερα κίνητρα να πάρουν όπλα, μέχρι που οι πάντες θα είναι
οπλισμένοι.
Και όταν, τότε,
οι περισσότεροι πολίτες θα μπορούν να σκοτώνουν στη στιγμή όποιον είναι σε
απόσταση βολής, όλοι θα είναι λιγότερο ασφαλείς από όσο θα ήταν αν κανείς δεν
είχε όπλα εκτός από τα μέλη μιας δημοκρατικώς υπόλογης αστυνομικής δύναμης.
* Ο Τζεφ
ΜακΜάχαν είναι καθηγητής Φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο Rutgers των ΗΠΑ.
